Bitkisel Yumurta Alternatifleri

Tariflerinizde yumurta yerine tamamen bitkisel seçenekler kullanmak mümkün mü?

İlk etapta hayal etmesi zor olabilse de hamur işi dahil birçok tarifi yumurtasız yapmak mümkün; üstelik pek çok kez mutfağınızda halihazırda bulunan malzemeleri kullanarak!

Yumurta, kahvaltılarda sıklıkla tüketilmenin yanı sıra, yemeklerde farklı malzemeleri bir arada tutma özelliği sebebiyle de tercih ediliyor. Bu yazıda, elma püresinden muz ezmesine kadar, yemeklerde yumurtanın yerini tutabilen birçok bitkisel gıdayı keşfedeceğiz.

Neden ‘bitkisel alternatifler’?

Satın aldığımız yumurtaların büyük çoğunluğu, endüstriyel kafeslerde üretiliyor. Kafeslerde tavuklar tüm ömrünü dosya kağıdı kadar bir alanda, neredeyse hareket edemeden geçiriyor ve birer ‘yumurta makinesi’ gibi kullanılıyor. 


Hayvan refahı daha fazla gözetilerek elde edilmiş yumurtalar ise her zaman ulaşılır olmayabiliyor. Ayrıca kafes dışındaki yetiştiricilik yöntemlerinde de hayvanlara yapılan eziyet tamamen sona ermiyor. Bu sebeple, endüstride hayvanlara eziyet eden uygulamalara tamamen karşı çıkmak isteyen tüketiciler, bitkisel gıdalara yönelebiliyor.

Biz de hayvan eziyetine olabildiğince karşı çıkmak isteyen tüketiciler için bu rehberi hazırladık.

Yumurtanın tariflerdeki işlevi nedir?

Yumurta, yemeklerde birkaç farklı amaçla kullanılır:

  • Bağlayıcı olarak: Yumurta proteinleri, kullanılan malzemeleri birbirine bağlayarak bir arada tutar. 

  • Kabartıcı olarak: Çırpılmış yumurtalarda bulunan hava keseleri kek ve benzeri ürünlerin kabarmasını ve hafif bir dokuya sahip olmasını sağlar.

  • Nem sağlayıcı olarak: Yumurtalardaki su, pişirme sırasında buharlaşarak ürünün nemli kalmasını sağlar.

Ayrıca yumurtalar emülsifiye edici (yağ ve suyu karıştırıcı) ve tat artırıcı özelliklere de sahiptir.

Neyse ki, aynı işlevleri gören birçok bitkisel alternatif var.

Yumurta yerine ne kullanılabilir? 

İşte en pratik yumurta alternatifleri:

*Tofu, soya fasulyesinden elde edilen, proteini yüksek bir gıdadır. Belirli marketlerde bulunabilir.

**Aquafaba, içinde baklagillerin haşlandığı sudur. Nohut haşladığınız suyu veya nohut konservesinden çıkan suyu ‘aquafaba’ olarak kullanabilirsiniz.

Öğün öğün yumurta ikameleri

Her öğün için, bahsettiğimiz yumurta ikamelerini kullanabileceğiniz birkaç yemek örneği listeledik.

Kahvaltı 

Bitkisel içeriklerle kahvaltılarınızda benzer lezzet ve dokuyu yakalayabilirsiniz.

  • Kreplerde: Bitkisel süt (badem, yulaf, soya vb.) ve karnıyarık otu tozunohut unuyla alıştığınız krep kıvamına ulaşabilirsiniz. Yine farklı dokularda krepler denemek için karnıyarık otu tozu yerine nohut ununu da deneyebilirsiniz.

  • Pankeklerde: Muz ezmesi veya elma püresi kullanabilirsiniz. Hatta “vegan pancake” tariflerini deneyerek klasik lezzeti koruyabilirsiniz.

  • Sahanda yumurta yerine: Tofu, pirinç unu ve siyah tuz (black salt)* kullanarak aynı görünüm ve lezzeti yakalayabilirsiniz.

  • Çırpılmış yumurta yerine:

    • Tofulu çırpılmış yumurta: Sert tofu, baharatlarla kavrularak yumurta benzeri bir kıvam alır.

    • Nohut unlu çırpılmış yumurta: Yumurta yerine nohut unu kullanarak benzer bir doku elde edebilirsiniz.

*“Black salt” veya “kala namak” olarak bilinen siyah tuz, içindeki kükürt sebebiyle tadı yumurtaya en çok benzeyen malzemeler arasında yer alır.  Yemeklere  eklendiğinde, bu tuzdaki kükürt bileşikleri diğer malzemelerle etkileşime girerek yumurta tadı üreten kimyasal bir reaksiyon yaratır. 

Öğle/Akşam Yemeği 

  • Yumurta salatalarında: Nohut, mayonez, soğan, kereviz, sarımsak tozu, dereotu ve soya sosu kullanabilirsiniz.

  • Çorbalarda: Terbiyesinde un, limon ve su karışımı ya da bitkisel krema tercih edebilirsiniz.

  • Hamur işlerinde: Suyla karıştırılmış keten tohumu veya chia tohumu, karnıyarık otu tozu, tapyoka unu, beyaz sirke, maden suyu gibi  alternatifleri kullanabilirsiniz. 

Tatlılar 

  • Kurabiyelerde: Elma püresi, muz ezmesi ve keten tohumu kurabiyeler için uygun seçeneklerdir.

  • Brownielerde: Elma püresi, avokado, muz ezmesi ve keten tohumu kullabilirsiniz. 

  • Pastalarda: Elma püresi, muz ve keten tohumuna ek olarak hurma püresi veya kuruyemiş ezmesi tercih edebilirsiniz.

Örnek Yumurtasız Tarifler 

Çırpılmış Tofu (Yumurta)

Malzemeler:

  • 3 yemek kaşığı yağ

  • 450 g tofu (suyu süzülmüş)

  • 1/2 su bardağı su

  • Baharatlar

Yapılışı:

  1. Tavada yağı ısıtın.

  2. Tofuyu elinizle ufalayarak tavaya ekleyin ve çatal yardımıyla istediğiniz kıvama gelene kadar ezin.

  3. Orta ateşte yaklaşık 3 dakika pişirin.

  4. Suyu ekleyin.

  5. Baharat karışımını ekleyin.

  6. Baharatlar iyice karışıp tofu altın sarısı bir renk alıncaya kadar birkaç dakika daha pişirin.

  7. Üzerine margarin veya kullandığınız yağ çeşidinden ekleyip servis edin.

Yumurtasız French Toast


Malzemeler:

  • 3 adet olgun muz

  • 1 su bardağı bitkisel süt

  • 2 yemek kaşığı pekmez 

  • 1/4 çay kaşığı tarçın

  • 7 dilim ekmek

Yapılışı:

  1. Muzları bir kapta ezin.

  2. Üzerine bitkisel süt, pekmez ve tarçını ekleyin ve karıştırın.

  3. Ekmek dilimlerini bu karışıma batırarak her iki tarafını da iyice ıslatın.

  4. Orta ateşte, yağ ile tavada her iki yüzünü de kızartın.

Yumurtasız Waffle 

Malzemeler:

  • 1 + 1/2 su bardağı şekersiz bitkisel süt,

  • 2 çay kaşığı elma sirkesi (veya limon suyu)

  • 2 su bardağı un

  • 1 yemek kaşığı karbonat

  • 1/2 çay kaşığı deniz tuzu 

  • 1 yemek kaşığı esmer şeker 

  • 1/4 su bardağı eritilmiş Hindistan cevizi yağı

  • 1/2 çay kaşığı vanilya

  • Servis için meyveler veya krem şanti

Yapılışı:

  1. Küçük bir kapta sütü, vanilya ve elma sirkesini karıştırın ve 5 dakika bekletin. 

  2. Geniş bir kapta un, kabartma tozu ve tuzu karıştırın.

  3. Şeker, eritilmiş yağ ve ilk etapta hazırladığınız karışımı, kuru malzemelere ekleyin. 

  4. Fazla karıştırmadan hamur kıvamını koruyun. 

  5. Waffle makinesini çalıştırın ve istediğiniz pişme seviyesine göre ısıtın. Orta ayar genelde altın rengi, dışı çıtır içi yumuşak sonuç verir.

  6. Hamurdan 1/2 su bardağı alarak yağlanmış waffle makinesinin ortasına dökün.

  7. Üzerine sevdiğiniz malzemeleri ekleyerek servis edin.


Yumurtasız Pankek 

Malzemeler:

  • 1 su bardağı un (elekten geçirilmiş)

  • 1 + 1/2 yemek kaşığı kabartma tozu

  • 2 yemek kaşığı sıvı yağ

  • 1 su bardağı bitkisel süt

Yapılışı:

  1. Kuru ve sıvı malzemeleri bir kaba alın ve pürüzsüz bir kıvam elde edene kadar karıştırın.

  2. Kullanacağınız tavayı önceden ısıtın.

  3. Karışımı tavaya dökün ve kenarlarda baloncuklar oluşana kadar pişirin.

  4. Şurup, meyve veya elma püresi ile ekleyerek servis edin.

Muzlu Ekmek

Malzemeler:

  • 1 + 3/4 su bardağı un

  • 2 + 3/4 çay kaşığı kabartma tozu

  • 1/2 çay kaşığı tuz

  • 1/3 su bardağı bitkisel yağ 

  • 2/3 su bardağı şeker

  • 1 su bardağı iyice ezilmiş olgun muz

  • 1 su bardağı kuruyemiş 

Yapılışı:

  1. Un, kabartma tozu ve tuzu bir kapta karıştırın.

  2. Ayrı bir karıştırma kabında sıvı yağı mikserle yaklaşık 2 dakika boyunca çırpın.

  3. Şekeri azar azar ekleyerek çırpmaya devam edin.

  4. Un karışımı ile ezilmiş muzu sırayla, dönüşümlü olarak ekleyin ve karıştırın.

  5. Karışımı bir kek kabına aktarın. 

  6. 175° fırında 1 saat boyunca veya tamamen kabarana kadar pişirin.

  7. Kalıpta 20 dakika dinlendirin ve ardından servis edin. 

Cevizli Kurabiye

Malzemeler:

  • 1 yemek kaşığı öğütülmüş keten tohumu

  • 3 yemek kaşığı su

  • 1 + 1/2 su bardağı hurma (çekirdekleri çıkarılmış)

  • 1/2 su bardağı su

  • 1/3 su bardağı kuru yemiş ezmesi (fıstık, fındık, badem vs.)

  • 1 çay kaşığı vanilya 

  • 1 adet rendelenmiş elma 

  • 1 su bardağı tam tahıl unu 

  • 1 çay kaşığı kabartma tozu

  • 1/2 çay kaşığı tuz

  • 1 su bardağı ceviz, iri doğranmış

Yapılışı:

  1. Küçük bir kapta öğütülmüş keten tohumunu su ile karıştırın ve jel kıvamına gelmesi için 10–15 dakika bekletin.

  2. Küçük bir sos tenceresine hurmaları ve 1/2 su bardağı suyu alın. Orta ateşte yaklaşık 5 dakika, hurmalar yumuşayana kadar pişirin. Ve ardından patates eziciyle veya çatalla ezin.

  3. Kuruyemiş ezmesini, vanilyayı, pişmiş hurmaları ve rendelenmiş elmayı karıştırın.

  4. Ayrı bir kapta un, kabartma tozu ve tuzu karıştırın. Kuru malzemeleri ve cevizi ıslak karışıma ekleyip karıştırın. 

  5. Hamurdan dolu dolu 1 yemek kaşığı alarak yağlı kağıt serili veya silikon fırın matı olan büyük bir fırın tepsisine yerleştirin.

  6. 160° fırında 20 dakika pişirin. 

Ahududulu Kek

Keki için malzemeler:

  • 2 su bardağı un

  • 1 + 1/2 su bardağı şeker veya tatlandırıcı

  • 1/2 su bardağı sıvı yağ

  • 7 yemek kaşığı kakao

  • 1 su bardağı su

  • 1 adet olgun muz, ezilmiş

  • 1 çay kaşığı karbonat 

  • 1 tatlı kaşığı sirke veya limon

  • 1/2 su bardağı bitkisel süt (1 çay kaşığı sirke eklenmiş ve ısıtılmış)

  • 1 çay kaşığı vanilya

Yapılışı:

  1. Büyük bir kapta un ve şekeri karıştırın.

  2. Küçük bir tencerede yağ, kakao ve suyu karıştırarak kaynatın.

  3. Sıcak kakao karışımını un karışımına ekleyin ve karıştırın.

  4. Karbonatı bitkisel süte ekleyin (sirkeyle birleşince köpürecek).

  5. Ezilmiş muzu ve vanilyayı, bitkisel süt karışımına ekleyip karıştırın.

  6. Bu karışımı unlu karışıma dökün ve iyice karıştırın.

  7. 190° fırında 25–30 dakika pişirin.

Kreması için (Kek fırında pişerken, son 5 dakikada):

  • 1/2 su bardağı margarin

  • 4 yemek kaşığı kakao

  • 6 yemek kaşığı bitkisel süt

Yapılışı:

  1. Küçük bir tencerede margarini, kakaoyu ve bitkisel sütü karıştırarak kaynatın.

  2. Tencereye 1 paket pudra şekeri, 1 su bardağı doğranmış ceviz ve 1 su bardağı ahududu ekleyin.

  3. Sıcak kremayı fırından çıkan sıcak kekin üzerine dökün ve eşit şekilde yayın.

  4. Servis etmeden önce soğumasını bekleyin.

Kaynaklar:

https://assets.ctfassets.net/ww1ie0z745y7/FIqTrvtsm0PIIZR3HYXGD/6a53344677af84b0699b431c345c7d84/24-comms-eggless-cookbook-final.pdf

https://thehumaneleague.org/article/what-is-a-substitute-for-eggs

https://theprovidentprepper.org/wp-content/uploads/2019/08/Shelf-Stable-Egg-Substitutes-Copyright-Your-Family-Ark-LLC-2019-All-Rights-Reserved.pdf

https://www.upc-online.org/recipes/replacing_eggs.pdf

https://jessicainthekitchen.com/vegan-waffles/#recipe

https://medium.com/low-carb-vegan-lab/why-black-salt-kala-namak-tastes-like-eggs-defb13b51964